Computer Science is no more about computers than astronomy is about telescopes.
Edsger Dijkstra
H επιστήμη των Η/Υ είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη θεωρία και τις μεθόδους επεξεργασίας πληροφοριών, το σχεδιασμό υλικού και λογισμικού και τις εφαρμογές των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Σαφώς η επιστήμη αυτή δεν εξαντλείται στον τρόπο λειτουργίας των ηλεκτρονικών υπολογιστικών. Πεδία της όπως η θεωρία υπολογισιμότητας (computability theory), ή η θεωρία υπολογιστικής πολυπλοκότητας (computational complexity theory) δείχνουν πως υπάρχει ανάλογο επιστημονικό υπόβαθρο όπως στις υπόλοιπες θετικές επιστήμες. Ωστόσο το πεδίο της επιστήμης αυτής δεν εξαντλείται στους αποδοτικούς τρόπους επίλυσης προβλημάτων και σε μεθόδους διαχείρισης των ψηφιακών δεδομένων. Υπάρχει μια ακόμα ποιοτική πτυχή στην ανάπτυξη αυτής της επιστήμης.
Η ψηφιακή τεχνολογία έχει ήδη επηρεάσει τον τρόπο που λειτουργούν οι σύγχρονες κοινωνίες. Οι άνθρωποι εργάζονται, επικοινωνούν και σχετίζονται με τη βοήθεια πολύπλοκων αλγόριθμων που αναπτύσσονται και παρέχουν λύσεις σε πολλαπλά προβλήματα. Ωστόσο αυτοί οι αλγόριθμοι δεν περιορίζονται μόνο στην επίλυση δεδομένων προβλημάτων, είναι εκείνοι οι οποίοι συχνά προτείνουν νέους τρόπους, δημιουργούν νέες τάσεις, διαμορφώνουν νέες συμπεριφορές και θέτουν νέους κανόνες σχέσεων και αλληλεπίδρασης. Συνεπώς, μελετώντας τι είναι και τι δεν είναι η Επιστήμη των Υπολογιστών δεν αρκεί να εστιάζουμε απλά στους τρόπους αποδοτικής επίλυσης υπαρχόντων προβλημάτων, αλλά και στον τρόπο εξέλιξης των αλγορίθμων και προς ποια κατεύθυνση αυτοί οδηγούν την ανθρωπότητα.
Ο απώτερος σκοπός λοιπόν του γνωστικού αντικειμένου της Επιστήμης των Η/Υ, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, θα πρέπει να είναι εκτός από τεχνοκρατικός και βαθιά ανθρωπιστικός. Θα πρέπει οι αυριανοί πολίτες, παράλληλα με την εκπαίδευση στις μεθόδους και τις εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας, να αναπτύσσουν μια ψηφιακή κουλτούρα που θα τους επιτρέψει να διαμορφώσουν ένα ψηφιακό κόσμο με φαντασία, έμπνευση, αλλά και με πίστη σε ανθρώπινες αξίες. Οι αυριανοί δημιουργοί του ψηφιακού κόσμου να παράγουν τεχνολογίες που να υπηρετούν τον άνθρωπο (ας δεχτούμε το “άνω θρώσκω”), και να τον οδηγήσουν να κοιτάζει ψηλά.
Προϋπόθεση για αυτό είναι οι σημερινοί μαθητές, παράλληλα με την τεχνοκεντρική εκπαίδευση στην επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη αλγόριθμων, να αποκτήσουν μια ώριμη «ψηφιακή συμπεριφορά» και να είναι ψηφιακά εγγράμματοι. Απαιτείται δηλαδή να αποκτήσουν γνώσεις αλλά και μια ψυχοκοινωνική στάση που θα τους επιτρέψει αφενός να λειτουργούν αρμονικά ως ψηφιακοί πολίτες, αφετέρου να οραματίζονται και να υλοποιήσουν ένα ψηφιακό κόσμο που θα οδηγήσει το ανθρώπινο είδος ένα σκαλί πιο ψηλά. Πως όμως αναπτύσσονται ώριμες στάσεις και συμπεριφορές; Προφανώς αυτό είναι θέμα παιδείας, όπως και η ώριμη στάση των πολιτών στον φυσικό κόσμο.
Έχουμε ανάγκη ένα ψηφιακό και φυσικό κόσμο με περισσότερη και πιο άμεση δημοκρατία, με ισονομία και ισοπολιτεία, με εγκυρότερη ενημέρωση, με επιστημονικότερη γνώση, με δικαιότερη οικονομία, με πιο αξιόπιστο εμπόριο, με περισσότερη ελευθερία έκφρασης και ταυτόχρονα με περισσότερο σεβασμό. Ο ψηφιακός γραμματισμός και η διαπαιδαγώγηση των αυριανών πολιτών προς αυτή την κατεύθυνση είναι επιλογή καθοριστικής σημασίας για ένα καλύτερο κόσμο.